Topraksız tarımda yetişen sebzeler nelerdir, kendi besinimi kendim yetiştirmek istiyorum ancak topraksız tarımda neler yetiştirilir bilmiyorum, diyorsanız, tam olarak bulunmanız gereken yere geldiniz.

Özellikle kendi sebzesini / meyvesini kendi yetiştirmek isteyen ancak ekecek/biçecek toprağı olmayan doğa sevdalılarının ya da yediğim sebzeyi kendim üreteyim, ne yediğimi bileyim diyenlerin ilgisini cezbeden topraksız tarım, butik uygulamalar sayesinde bir çok kişinin imdadına koşuyor.

Topraksız Tarım Hakkında Diğer Makalelerimiz

Bu konuyla ilgili diğer yazılarımıza aşağıda bulunan turuncu başlıklara tıklayarak ulaşabilirsiniz;

• Topraksız tarım ile organik besinler – hidroponik 1
• Evde balkonda terasta topraksız tarım nasıl yapılır – hidroponik 3

Barış Ağabeyin Dediği Gibi; Domates, Biber, Patlıcan

Şunu net bir şekilde ifade edebilirim -ki; topraksız tarım, bir çok bitkinin sağlıklı gelişimi için oldukça elverişli ortam sağlamaktadır. Bizim burada özellikle üzerinde duracağımız besinler, Topraksız tarım tekniğinde en iyi verim elde edebileceğimiz ürünler olacak.

Elbette şu gerçeği de unutmamak lazım, topraksız tarım yönteminde toprak olmadığından dolayı, bitkinin topraktan alması gereken besini de bizim hazırlamamız gerekiyor.

Doğru besin çözeltisini kullanmak bitkiden alınacak sebze/meyve kalitesi ve verimi açısından hayati önem taşıyor. Topraksız tarımda besin çözeltisi hazırlamak, Topraksız tarım eriyikleri ile ilgili konulara farklı bir yazımda detaylı bir şekilde değindim.

Şimdi gelelim topraksız tarımda yetiştirilecek bitkilerin ortak özelliklerine. Daha önce de dediğim gibi, evet, topraksız tarımda bir çok bitki yetiştirilebilir ancak her bitki yetiştirilmez. Topraksız tarımda hangi bitki yetiştirilir hangi bitki yetiştirilmez hep birlikte inceleyelim.

Topraksız Tarım Tekniğinde Yetiştirilecek Bitkilerin Özellikleri

Suda tarım ile bitki yetiştirebilmek için çeşitli ekipmanlar kullanarak uygun ortamın hazırlanması gerekmektedir. Hazırladığımız bu ortam aslında bu iş için üretilmemiş bazı malzemeleri de içeriyor. Örneğin; boru.

Suda tarım uygulamalarında kullanılan boruların üretiliş amacının topraksız tarım ile uzaktan yakından ilgilisi olmamakla birlikte sisteme uyumu ve faydası tartışılmayacak kadar fazladır.

Dolayısıyla bu tip malzemelerin de kullanıldığı böyle sistemlerde toprakta yetişen tüm bitkilerin yetişmesini beklemek bir miktar abartı olacaktır.

Topraksız tarıma uygun bitkilerin ortak özellikleri;

• Hızlı büyüyebilen cinste olmalı; mahsül vermesi için bir kaç yıl geçmesi gereken bitkilerin tercih edilmesi uygun olmayacaktır. Seçeceğiniz bitkiler ekildiği mevsim ürün verebilen türde olması avantajınıza olur.
• Çok büyük boyutlara ulaşmamalı; kurduğumuz sistemin boyutları belli. Bu şekilde ki sistemlerde ağaçta yetişen besinleri üretmek mümkün değildir. Dolayısıyla ağaçta yetişen mahsuller elde edebilmek için halen toprağa ihtiyacımız var.
• Beslenme dengesizliklerine karşın dirençli olmalı; bitkimiz, gelişimi için ihtiyaç duyduğu tüm besini hazırladığımız topraksız tarım besin çözeltisinden karşılamaktadır. Bu proseste ortaya çıkacak aksiliklere karşın (elektrik kesintisi, besin çözeltisini hazırlamayı unutmak, su ph ve sıcaklık değişkenlikleri vb) belli bir süreye kadar direnç gösterebilen bitkileri tercih etmeliyiz. Kısa süreli aksiliklerde dahi kuruyan, solan bitkilerin yetiştirilmesi bizi epey zorlayacaktır.
• Sarkıt şeklinde büyüyen bitkiler yetiştirilebilir; gövde kısmı ağaca benzer şekilde kalınlaşmadığı sürece, yaprak ve mahsül bölümünün uzaması ve sarkıt halini alması, topraksız tarım sistemleri için problem teşkil etmeyecektir. Sarkıtlar için özel düzenekler hazırlayarak bu bitkileri yetiştirmenizde bir mahsur yok.
• Teknik özellikler; Topraksız tarım yönteminde ortam şartları ve besin çözeltileri yapay olarak hazırlanmaktadır. Bu sebeple bitkinin kendini rahat hissedeceği ve verimli mahsül vereceği şartları sağlamak çok önemlidir.
• PH / EC Nedir; Suda yetişen bitkiler için en önemli teknik özellikler, EC (Electric Conductivity) ve PH değerleridir. EC, suyun tuzluluk değeridir, birimi ise microsiemens dir, PH (Power of Hydrogen) ise suyun asitlik/bazlık yapısı olarak kısaca özetleyebiliriz. Bunların yanında su sıcaklığı da oldukça mühim bir parametredir. Bu 3 değişkenin sürekli takip edilmesi ve hangi cins bitki yetiştiriliyor ise bu bitkinin ihtiyaç duyduğu değerlerde olması mecburidir. Aksi taktirde topraksız tarım sistemlerinden sonuç elde etmek mümkün değildir. Bu parametrelerle ilgili daha detaylı bilgilere farklı bir makalem de yer vermiştim.

Topraksız Tarımda Ne Yetişir ?

Hidroponik tarım yöntemiyle yetiştireceğimiz bitkiler yukarıda ortak yönlerini sıraladığım özelliklere sahip olmalıdır. Elbette bu özelliklerin yanında bitkinin türüne göre farklılık gösteren bazı ayrıntılar da mevcuttur.

Topraksız tarıma en uygun bitkileri sıralayalım..

1. Çilek / Strawberries

Bizzat bunu denemiş biri olarak özellikle belirtmek isterim -ki; çilek, topraksız tarım uygulamalarında en başarılı sonuç alınacak bitkilerin başında gelir.

Gerek kapladığı alan ihtiyacının çok fazla olmaması gerek hızlı büyüme ve aynı dönem içinde mahsül verme özelliği gerekse de değişken ortam faktörlerine karşın dirençli olması sebebiyle, suda tarım uygulamaları için risksiz bir seçenektir çilek.

Gerekli şartlar sağlandığında çilekten yılın her dönemi mahsül almak mümkün olabiliyor.

Hidroponik sistem Çilek yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; 60 gün
• Su PH değeri; 5,5 -6,2
• Su EC değeri; 1,8 – 2,2
• Su sıcaklığı; 20 – 23 derece
• Işık ihtiyacı; 14 – 16 saat / gün (kapalı ortamlar için yapay ışıklandırma süresi)
• Önerilen hidroponik yöntem; NFT

2. Marul / Lettuce

Topraksız tarım söz konusu olduğunda marulun da çilekten eksiği yok fazlası var diyebilirim. Suda yetiştiriciliğe oldukça uygun bir bitkidir. Ticari anlamda topraksız üretimi oldukça yaygındır. Hatta, topraksız tarım benzeri alternatif tarım yöntemleri emekleme aşamasını marul üretimi ile geçmiştir.

Hidroponik sistemlerde yetiştirildiğinde oldukça hızlı şekilde büyümesi ve bakımının kolay olması sebebiyle en çok tercih edilen bitkilerden biri olmuştur.

Kök kısmı sistemi zorlayacak boyutlara ulaşmaz. Mahsül kısmı da ideal boyutlarda olan bu bitki hidroponik sistemleri ilk kez tecrübe edecek tarım meraklılarının en büyük favorilerinden olmalıdır.

Hidroponik sistem Marul yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; 30 gün
• Su PH değeri; 6 -7
• Su EC değeri; 0,8 – 1,2
• Su sıcaklığı; 20 – 23 derece
• Işık ihtiyacı; 10 – 14 saat / gün (kapalı ortamlar için yapay ışıklandırma süresi)
• Önerilen hidroponik yöntem; NFT – Sisleme sistemi – EBB Flow

3. Biber / Peppers

Topraksız tarım uygulamalarında yetiştirebileceğiniz bir diğer bitki de biberdir. Hem fiziksel boyutları hem de sağladığı uyum düşünüldüğünde başarılı sonuç alınabilecek hidroponik bitki kategorisinde değerlendirebiliriz.

Güneş görmesi biberlerin sağlıklı ve verimli olabilmesi açısından çok önemlidir.Uzun süreli güneş ışığına ihtiyaç duyarlar. Ortam sıcaklığının yüksek olması da gereksinim duydukları diğer bir husustur.

Büyüme hızı ilk 2 sırada verdiğim bitkilere oranla biraz daha yavaştır.

Hidroponik sistem Biber yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; 90 gün
• Su PH değeri; 6 -6,5
• Su EC değeri; 1,8 – 2,6
• Su sıcaklığı; 20 – 23 derece
• Işık ihtiyacı; 14 – 18 saat / gün (kapalı ortamlar için yapay ışıklandırma süresi)
• Önerilen hidroponik yöntem; Derin su kültürü – EBB Flow

4. Domates / Tomatoes

Hem Hidroponik sistemlerin hem de sofralarımızın vazgeçilmezlerinden biri de domatestir. Bir çok farklı domates çeşidini hidroponik sistemlerde rahatlıkla yetiştirebileceksiniz.

Şahsen denemiş olduğum cherry domates ile oldukça başarılı sonuçlar elde ettim. Hem büyüme hızı hem ortama olan adaptasyonu ile beni hiç üzmedi.

Domates de aynı biber de olduğu gibi güneş ışığını oldukça seviyor. Bu nedenle kurulumunu yaptığımız hidroponik sistemin güneş ışığı aldığına emin olmalıyız. Güneş ışığı alma problemi olan bir alanda kurulum yaptıysak eğer hidroponik sistemlere özel yapay ışıklandırmalar ile bu sorunu çözebiliriz.

Hidroponik sistem Domates yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; 45 – 70 gün
• Su PH değeri; 5,8 -6,3
• Su EC değeri; 2 – 3,5
• Su sıcaklığı; 18 – 25 derece
• Işık ihtiyacı; 14 – 16 saat/ gün (kapalı ortamlar için yapay ışıklandırma süresi)
• Önerilen hidroponik yöntem; NFT – Drip Sistemi –  Derin su kültürü – EBB Flow

5. Salatalık / Cucumbers

Sofralarımızın vazgeçilmezlerinden salatalık, hidroponik sistemler için de uygun seçeneklerden bir tanesidir. Hem evde hem de seralarda uygun hidroponik koşulları sağlanması durumunda oldukça başarılı sonuçlar alınabilir.

Su ve ışık ihtiyacı oldukça fazla olan bitkinin geniş alana ihtiyaç duyduğunu söyleyebilirim. Geniş alan ihtiyacı nedeniyle de dış alanlar bu bitkiyi yetiştirmek için daha uygun olacaktır.

Ortam sıcaklığının bitkinin istediği düzeyde olması oldukça mühimdir.

Bu ihtiyaçlara karşın salatalık bitkisinin büyüme hızı oldukça yüksektir.

Asma şekilde dizayn edebileceğiniz ortamlarda salatalıklar aşağı sarkarak büyüyebilir.

Hidroponik sistem Salatalık yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; 50 – 70 gün
• Su PH değeri; 5,8 – 6
• Su EC değeri; 1,7 – 2,5
• Su sıcaklığı;  18 – 22 derece
• Işık ihtiyacı; 12 – 14 saat / gün (kapalı ortamlar için yapay ışıklandırma süresi)
• Önerilen hidroponik yöntem; Derin su kültürü – EBB Flow

6. Nane / Mint

Hidroponik sistemlerde en çok yetiştirilen ve en çok başarı elde edilen bitkilerden biri de nanedir.

Besin olarak bir çok faydası bulunan nane, evlerin balkonunda, terasında topraksız tarım yöntemleri kullanılarak rahatlıkla üretilebilir. Bu şekilde taze nane her an elinizin altında olacaktır.

Nane yetiştirme safhasında kökler çok hızlı bir biçimde yayılır. Mahsül boyutu hidroponik sistemler için idealdir.

Sistemi zorlayacak fiziksel büyüklüklere ulaşmadığından dolayı daha kısıtlı alanlarda rahatlıklı nane yetiştirilebilir.

Hem Hidroponik tarım ile yeni tanışacak kişilerin dahi kolaylıkla yetiştirebileceği bir bitki olması hem de saymakla bitmeyecek besinsel faydaları nedeniyle, vazgeçilmezler arasına yazabileceğimiz bir bitkidir.

Hidroponik sistem Nane yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; Büyüyen yaprakların kesilmesi ve küçük yaprakların büyümesine müsade edilmesi ile tüm sezon mahsül alınabilir. ( cut and come again method )
• Su PH değeri; 5,5 – 7
• Su EC değeri; 2 – 2,4
• Su sıcaklığı;  18 – 24 derece
• Işık ihtiyacı; Nane yoğun ışığa ihtiyaç duymaz, T5 floresan ışığında yetiştirilebilir.
• Önerilen hidroponik yöntem; NFT – EBB Flow

7. Ispanak / Spinach

Temel reisin vazgeçilmez yemeği ıspanak, hidroponik sistemler ile tam uyumlu şekilde üretilebilir.

Oldukça besleyici bir gıda olan ıspanağı topraksız tarım metodları ile üretmek hem kolaydır hem de verimlidir.

Çok fazla ışığa gereksinim duymayan bu bitki tüm sezon boyunca mahsül verecek şekilde hasat edilebilmesi sebebiyle üreticisinin yüzünü güldürür.

Hidroponik sistem Ispanak yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; 30 – 45 gün / Büyüyen yaprakların kesilmesi ve küçük yaprakların büyümesine müsade edilmesi ile tüm sezon mahsül alınabilir. ( cut and come again method )
• Su PH değeri; 5,5 – 6,5
• Su EC değeri; 1,8 – 2,3
• Su sıcaklığı;  18 – 24 derece
• Işık ihtiyacı; 10-14 saat / gün – Ispanak yoğun ışığa ihtiyaç duymaz, T5 floresan ışığında yetiştirilebilir.
• Önerilen hidroponik yöntem; NFT – EBB Flow

8. Fesleğen / Basil

Hidroponik sistemlerde başarılı sonuçlar elde edilebilecek bir diğer bitkimiz de fesleğendir.

Fesleğenin faydaları da saymakla bitmez üstelik. Sindirim sistemini düzenler, rahat bir uyku uyumanıza yardımcı olur ve doğal bir antiseptiktir.

Neredeyse tüm fesleğen türleri hidroponik yöntemler ile yetiştirilebilir.

Kapalı ortamlarda yetiştireceksiniz çok yoğun ışığa ihtiyaç duymayan bu bitki için T5 floresan kullanmanız yeterli olacaktır.

Hidroponik sistem Fesleğen yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; Büyüyen yaprakların kesilmesi ve küçük yaprakların büyümesine müsade edilmesi ile tüm sezon mahsül alınabilir. (Budama) ( cut and come again method )
• Su PH değeri; 5,7 – 6,4
• Su EC değeri; 1 – 1,4
• Su sıcaklığı;  17 – 25 derece
• Işık ihtiyacı; 14-16 saat / gün – Fesleğen yoğun ışığa ihtiyaç duymaz, T5 floresan ışığında yetiştirilebilir.
• Önerilen hidroponik yöntem; NFT – Derin su kültürü

9. Fasulye / Beans

Topraksız tarım uygulamalarında başarılı sonuç alınabilecek bitkilerden biri de fasulyedir.

Ülke olarak vazgeçilmezlerimiz arasında olan fasulyenin, hem yeşilini hem de kurusunu, hidroponik yöntemler ile rahatlıkla üretebilirsiniz.

Çimlenme süresinin ilkokulda yaptığımız ilk deneylerimizden zaten ne kadar kısa olduğunu biliyoruz 🙂 (5-7 gün arası)

Hidroponik sistem Fasulye yetiştirmek için teknik bilgiler

• Hasat süresi; 60 gün
• Su PH değeri; 6 – 6,5
• Su EC değeri; 1,8 – 2,4
• Su sıcaklığı;  17 – 25 derece
• Işık ihtiyacı; 12 – 13 saat / gün (kapalı ortamlar için yapay ışıklandırma süresi)
• Önerilen hidroponik yöntem; Katı ortam

---

Topraksız tarım uygulamaları, kendimiz için hem hobi hem de ihtiyacımız olan bazı besinleri üretme amacıyla fayda sağlarken aynı zamanda dünyamızın kaynaklarını daha etkin bir biçimde kullanabilmenin kapılarını aralamasıyla bu yaşlı gezegene destek oluyor.

Hidroponik uygulamalarla organik gıda üret, sağlıklı beslen…